Wintertenen en winterhanden
Heel wat mensen krijgen hier in de winter last van. Door inwerking van de kou op de huid begint deze op sommige plaatsen rode zwellingen te vertonen. Deze zijn normaal onschuldig, maar kunnen erg jeuken en pijnlijk zijn. Vrouwen zijn gevoeliger dan mannen voor deze aandoening. Het wat, hoe en waarom van wintertenen en winterhanden...en hoe je ze kan voorkomen.
De aandoening treedt op tijdens koude en vochtige periodes, dus vooral tijdens de winter. De vochtigheid zou een belangrijke factor zijn, maar dan wel in combinatie met de koude lucht. De kou wordt beter geleid in een vochtige omgeving. Dit verklaart waarom de aandoening in het bitter koude doch droge hoge noorden omzeggens niet voorkomt.
De winterkou maakt dat de bloedvaten vernauwen en de uiterste ledematen een minder goede doorbloeding kennen. De aandoening komt dan ook vooral voor aan de vingers en de tenen, maar ook voeten, benen, neus, ogen, kin en andere plekken kunnen door de aandoening getroffen worden. Door de mindere doorbloeding wordt het lichaamsdeel koud. Het extra bloed dat wordt aangevoerd om de lichaamsdelen te verwarmen raakt niet door de vernauwde bloedvaten en kan zich ophopen. Hierdoor kunnen de bloedvaten en het omliggende weefsel beschadigd raken, met de rode zwellingen en bijbehorende klachten als gevolg. Niet alleen de kou en de vochtigheid kunnen trouwens wintertenen veroorzaken. Ook sommige geneesmiddelen als bètablokkers (tegen hoge bloeddruk) kunnen een impuls geven aan het ontstaan ervan.
De aandoening betreft dus eigenlijk het ontstaan van (blauw)rode zwellingen, die erg kunnen jeuken en ook zeer pijnlijk kunnen zijn. Normaal zijn deze onschuldig en verdwijnen na een aantal weken, maar soms krijgt men last van blaren, die wanneer ze barsten kunnen overgaan in zweren (indien men deze niet behandelt). Wie er éénmaal last van heeft gehad, wordt vaak elk jaar met wintertenen geconfronteerd, behalve wanneer men steeds de nodige voorzorgen neemt.
Omdat de meeste huizen en werkplaatsen momenteel goed verwarmd worden tijdens de winter komt de aandoening steeds minder voor. De aandoening treft trouwens meer jongere mensen dan oudere, maar als ouderen er mee geconfronteerd worden zijn de verschijnselen (jeuk en pijn) vaak erger.
Preventie en behandeling
Je kan wintertenen en winterhanden tegengaan door je voldoende te beschermen tegen de koude (warme kleding, schoeisel en handschoenen). Je mag evenwel geen te nauwe handschoenen of schoenen dragen, want deze kunnen mee de oorzaak zijn van de aandoening (slechte doorbloeding). Als je er al last van hebt, kunnen sommige zalfjes enige verlichting brengen, maar er bestaat nog steeds geen afdoende remedie die in alle gevallen helpt. Indien je geneesmiddelen als bètablokkers gebruikt kan je best je huisarts raadplegen om andere medicatie voorgeschreven te krijgen. Massage kan ook de pijn en de jeuk verlichten, maar je moet dan voorzichtig te werk gaan omdat de huid reeds heel gevoelig is. Krabben is natuurlijk uit den boze en kan wondjes veroorzaken. Ook wisselbaden (afwisselend warm en koud) kunnen heilzaam zijn omdat ze de bloedsomloop stimuleren.
Indien de verschijnselen te pijnlijk zijn, de aandoening zich uitbreidt naar andere ledematen dan de handen en de voeten of als je er last van krijgt zonder aan de kou te zijn blootgesteld, kan je best een arts raadplegen, die je pijnstillers of andere medicatie kan voorschrijven.
Paul Willems